Ma kowe hawxa? Lë mšaylitu, bdawu mbaẖbešu, haka bi ẖarayto maţitu lawxa, i naqlayo marfawu dalolo ba šqoqe, šan d omër cal i natije d nafiqo acmayxu! I cade hawxayo, klozëm d yëlfina w bëṯër mawlëfina ste.

Qreli u kṯowo d Gabriyel Afram “Inkräktarna – Assyriernas historia i Sverige” [Aǧ ǧaşobe – Bu Swed i ẖarake oṯurayto, 2012] bu lišono swedi.Ḫaṯo nafëq. U kaṯowo, ţrëleli ẖa ma kṯowayḏe hadiye, gab ẖawro lašan d ẖuzeno ruẖi ǧalabe xayifo b gawe. Tawdi! Kmëtmaneno, kul nošo d qurele. Bëṯër mu qroyo ste, kul nošo d koṯëw i fëkra d këtle, mena cal u kṯowo w mena ste cal aẖ ẖadisat dë kfoyët b gawe du kṯowo. Muhimyo ǧalabe ẖa dë msahëm.

Kul kaṯowo, kuwele fëkër aw ftakarat cal mede, hani bu darbo du lišono [ëmhoyo] knuqelën cal i warqo lan noše. Hawxa an noše kloqën bënne. Hani hën krëẖmënne w hën lë krëẖmënne, a tre gabe kkëṯwi cal u mede d maţën mu qroyo dë qralle.

Ëno ste cayni mede maţino, kobëc d ubeno u ray diḏi, u fëkër diḏi w ẖatta mën nuţarnowo…

Ak kaṯowe mšaklene. Hën romane kkëṯwi, hën mimre, hën qale, hën tarix, hën joǧrafya,… Kul kṯowo, kuwele sabab, ẖatta kmëkṯëw. Haka d ubena maṯlo cal kṯowo d roman, hano ya kowe cal ẖubo w ya ste cal gaboruṯo b mede. U kaṯowo huwwe këmcayën u medano.

Harke bu kṯowo dë qreli, u kaṯowo abëc d šorëẖ cal zabno ǧalabe ẖassas d hawilan harke bu Swed. Ḫaṯewan, latwolan mede, qayëmina d saymina mede, mën? Nošo maḏco nëquşo këtwole. Aṯina kul ẖa më aṯro, më kanšo, më walaye, më qaḏa w më qriṯo. B femayna kul ẖa këtwole lišono; hën rasmi w hën lo rasmi. B meẖayna këtwolan ftakarat, qime cal i zëcṯo. Ḫa mënayna awla latwole cal u ẖreno.

Marduṯo w waraṯe d šutose, d siyase, d ẖaye kito bu mëstaqbël w hani kubacce cwodo, mena maḏco w mena nošo latwo! Më mowat d ëšne këtwolan cito, mëlfowalan aydarbo gëd huwena grece kayise. W harke ste abico dë mdawmo cal cayni račeta…

Sim tukoso. Cabërle noše. An nošani mën mëdde mu tukosano, mën huwwe lu tukosano? Mën yalifi w mën mawlaffe?

Sim ẖuḏre, ẖuyoḏe w mgale. Hani mën sëmme? Mën darbo maẖëtte? Bu darbano mëqqa malaxxe? Bu halxo man baţël w man lë baţël? Azze zawno ǧalabe yarixo bi ẖolo. A clayme d qayimi harke kţëlbi ẖšowo! W aẖna, hani dë cwëdlan kobëc d ubena u ẖšowo. Ḫa b ẖa kobëc kulan d ubena u ẖšowano!

Bi qamayto, mën abëcina d saymina? W hano qay lë malaxle acmayna?! Mën kuḏcina cal hawxa? Kobëc kule d maẖtinale qëm da clayme. Sëmlan ǧalţo, lë minakfina, ëmmina. Sëmlan kayisto, lë minakfina, ëmminala.

Harke kobëc d huwelan uždan naḏifo: u mede xëd këtyo maẖkenale, këṯwinale w ëmminale. I naqla d lëmminale, maclumyo, u ǧalţo gëd mdawëm cam a clayme lu mëstaqbël.

D maẖwena kul mede kayisowe, gëd uṯelan hawxa šëwolo: bac qay lazza lu rišo? Koyo, bi ẖolo mën fayëš? Man fayëš?

Bu ray diḏi, Afram bu kṯowo maẖëtle mu maḏco d kito gabe sahmo ǧalabe nacimo. U sabab, zëd më kul nošo, maţi maḏco l iḏe. Zëd më kul nošo, noše ẖzele, cam noše yatëw; šamëc w mašmacle. Kumarno klozëm zëd d maẖkewo. Haṯe ẖḏo.

Dat tarte, u tukoso, mën tukosowe? Mën ubacwo? Mën ideoloji këtwole? I siyase du ideolojiyano bu ziyudo më man aw mayna falsafe m’aṯrowe? Mën manifesto këtwole? Mën program këtwole? Mën strateji këtwole? At tukose siyasiye d këtwole ẖawrone b gawe du camo w larwal du camo cal mën asaswe? Hano siyasiwe, ekonomiwe, caskariwe, kanšowe aw ǧer medewe?

U tukoso lašan d maqwe i macnawiye ëmṯonayto gab ah hadomayḏe mën šëkël yëlfono ubewolën? I falsafe du yëlfonano cal mën asas qëmtowa? Feodaliye, bacṯiye, sosyalistiye, liberaliye, yamino, semolo, demoqraţiye, kapitalistiye, aw mën? Falsafe d ayna faylasof rëmzowe lu cwodo falsafi-siyasi lu tukoso: Aristo, Plaţon, Kant, Hegel.. aw ǧer.

Ah hadome du tukoso, mu tukoso mëqqa yalifi tarix du aṯro w du camo d ruẖayye? Bu zabno daš 70´yat, dat 80´yat w dat 90´yat, kmo kṯowe frësla li mtakasto? Kmo buyone frësla?

Hani kulle ubacwolle gloyo w šroẖo. Kmaẖwe Afram ţacilën?!

Nuţarnowo bu kṯowo d noẖët li claymuṯo d ramẖël cal hawxa mede… Bas lë naẖët! Balki Afram bë kṯowo ẖreno gëd manẖatte. Gëd nuţrina w ẖuzena!

Më Jan Beṯ-Şawoce